Het Pauperparadijs

In een eerder bericht schreef ik al eens over De Maatschappij van Weldadigheid waar zowel mijn voorouders als de voorouders van mijn man hebben geleefd. Toen het theaterspektakel het Pauperparadijs dit jaar weer speelde in Veenhuizen wilde ik daar dus maar wat graag naartoe. Zo kon ik zien hoe het leven in de koloniën ongeveer gegaan moest zijn. We boekten een hotelovernachting en tickets en maakten er een leuk uitje van. 

De Maatschappij van Weldadigheid was een idee van Johannes van den Bosch. Er heerste grote armoede in Nederland en van den Bosch wilde daar iets aan doen. Er was in Drenthe veel onbebouwde woeste grond en door een kolonie te stichten waar de armen een huisje en een stukje grond kregen om hier landbouwgrond van te maken en zo in hun eigen onderhoud te kunnen voorzien wilde hij de mensen uit de armoede halen en een toekomst bieden. Klinkt mooi toch? 

Na goedkeuring van zijn plan door Koning Willem I startte hij een landelijke crowdfunding om geld los te krijgen van het welvarende volk. Er werden door het hele land subcommissies opgericht die op enig moment in totaal goed waren voor  23.000 leden. De contributie was fl. 2,60 per jaar. In 1818 werd er een proefkolonie uit de grond gestampt waar 52 armlastige gezinnen uit verschillende steden werden geplaatst. Dit was in beginsel op vrijwillige basis. Men kon zich aanmelden en de subcommissie keek of ze jou het aangewezen gezin vonden richting Frederiksoord te vertrekken. Het plaatsen van een gezin kostte 1.700 gulden. (Alsof het niks was) of door betaling van een jaarlijks bedrag.

De hoeve waar het gezin in geplaatst werd bestond uit een voorhuis, een achterhuis, een secreet (een uitpandige plee - waaruit ook de eigen uitwerpselen moesten dienen als mest op het land) en een stuk toekomstige landbouwgrond. In het voorhuis bevond zich de "ontspanningsruimte" en de bedstee waar het gezin in sliep. In het achterhuis werd gewerkt. Er was een keuken, een inpandige stalling voor vee en er werd gewassen, gesponnen en onderhoud gepleegd aan de landbouwwerktuigen.

 

 

iedereen kreeg dezelfde kleding.

Voor de eerste levensbehoeften kreeg iedere hoeve dezelfde lijst met huisraad en gereedschappen. Wat betreft het vrijwillige karakter van de kolonie zat er wel een addertje onder het gras. Men dacht vrij te zijn om weer huiswaarts te keren wanneer het nieuwe leven niet beviel maar na aankomst bleek dat de plaatsing in de hoeve met alle in bruikleen gekregen goederen in de volgende 16 jaar moest worden terugbetaald met het geld dat ze verdienden door hun werk op het land en in de spinnerij. Teruggaan bleek dus onmogelijk. (Voor een bezoek aan het thuisfront moest een officieel verzoek worden ingediend met een dringende geldige reden en daarvan moest een bewijsstuk worden overlegd.) Het terugbetalen van de schuld gebeurde door het leveren van goederen uit arbeid. De mannen en jongens werkten op het land en de vrouwen en meisjes sponnen wol en vlas en deden het huishouden. Wanneer de mannen uitgewerkt waren sprongen ze bij met spinnen.

 

 

Naast werken moesten de kinderen vanaf 6 jaar verplicht 2 uur per dag naar school. Om met de woorden van Johannes van den Bosch te spreken:

 

"Het doel der maatfchappij is hoodzakelijk, om den toeftand der armen en lagere volksklasfen te verbeteren, door zoodanige ontwerpen, die voor dezelve dienftig geoordeeld worden, ter uitvoering te brengen, inzonderheid door aan dezelve arbeid, onderhoud en onderwijs te verfchaffen, en hen uit dien toeftand van verbastering, waartoe deze menfchen, in het algemeen, vervallen zijn, op te beuren, en tot eene hoogere befchaving, verlichting en werkdadigheid op te leiden."   (archiefstuk Maatschappij van Weldadigheid)

Niet iedereen was even enthousiast over de gedachte de armen tot een hogere beschaving te verheffen. 

 

en de heren Isaac da Costa en Ottho Gerhard Heldring vonden dat armen en hulpbehoevenden deel uit moesten blijven maken van de maatschappij zodat rijken en welgestelden hun barmhartigheid konden betonen als blijk van christelijke naastenliefde. 

 

Ook elke zondag naar de kerk was verplicht evenals reinheid, het netjes houden van de kleding, zuinig zijn op het huisraad en zedelijk gedrag. Zaken als schelden, kijven, vechten, de rust verstoren, verkwisting en luiheid, onzedelijke omgang met anderen en sterke drank waren uit den boze. Hiervoor kon men gestraft worden waarbij men menigmaal werd verbannen naar de gesloten kolonie Ommerschans. Om dit te bewaken was er de Raad van Politie en Tucht.

 

Will Schackmann - de Proefkolonie

 

Maar Johannes van den Bosch wist dat het met stroop beter vliegen vangen was. 

    

"Zonder beloning is het niet mogelijk menfchen tot ons doel te lijden,"

 

Daarom werden er ook medailles uitgereikt aan hen die uitzonderlijke nijverheid en goed gedrag hadden getoond. Er waren een bronzen, zilveren en gouden medaille. Elke medaille bracht bewegingsvrijheid met zich mee. Zo mocht je met

• de bronzen medaille op zon- en feestdagen van de kolonie af zonder daarvoor eerst toestemming te vragen. 
• de zilveren medaille (buiten werktijden) dagelijks van het terrein af.

Een gouden medaille werd alleen verstrekt als men de zilveren al had gekregen. 

Goud betekende dat men na de afdracht van huur in staat was een vrij inkomen van jaarlijks fl 250,- te verdienen. Kreeg de kolonist een gouden medaille dan kreeg hij een grote mate van vrijheid en werd hij ontslagen van alle  bijzondere koloniale bepalingen.

 

Iedere 14 dagen werd er een feest gegeven waarvoor iedereen die zich in goed gedrag had onderscheiden werd uitgenodigd. Hoewel alcohol op de kolonie verboden was werd er tijdens deze feesten een beetje drank geschonken en gedanst. Maar zo gewonnen zo geronnen. Zodra de kolonist dacht dat hij zich bewezen had en het goede gedrag niet hoefde voort te zetten werd de medaille genadeloos weer afgepakt.

 

Inmiddels ben ik door mijn foto's heen en heb ik graag veel plaatjes bij mijn tekst dus tot zover mijn geschiedenislesje. Maar er is nog zoveel te vertellen. Ik heb begrepen dat ongeveer een miljoen mensen voorouders hebben in de kolonies van de Maatschappij van Weldadigheid en de kans is zeker aanwezig dat ook jouw voorouders er hun voetsporen hebben achtergelaten. 

 

Interessante websites om daarachter te komen zijn:

 

- De website van Wil Schackmann (tevens de schrijver van de proefkolonie, de kinderkolonie, de strafkolonie en de bedelaarskolonie - je familie kan overal gezeten hebben ;). Wil Schackmann heeft al een heleboel voor ons uitgezocht wat eenvoudig op naam of trefwoord te vinden is.

- Alle Drenten

 

Helaas werd er verzocht geen foto's te maken tijdens de voorstelling. 

Een andere gelegenheid was er niet dus werd het er 1 van een kaal podium.

Ons uitje was een groot succes. Zonder voorouders is het Pauperparadijs al zeer de moeite waard. Met voorouders wordt het nog leuker. Als de voorstelling volgend jaar weer plaats vindt dan is het zeker een aanrader. Wij combineerden een bezoek aan Museum de Proefkolonie met Theaterstuk Het Pauperparadijs en het Gevangenismuseum in Veenhuizen. 

Wordt vervolgd want niks is den menfch vreemd... Naast het ontvangen van een medaille hebben onze voorouders ook de strafkolonies van binnen gezien.

De kat de bak en ik de zak

Waar een mens al niet blij mee kan zijn. Elke keer dat er een zak kattenbakvulling leeg is word ik enthousiast. Dan kan ik weer met mijn (goedkope Action) acrylverf en de gel press aan de slag om er kleur aan te geven.

  

Het is een dubbellaags verpakking met buitenprint en binnenzak. Ik haal dan het geprinte papier eraf en maak de binnenzak schoon met een natte lap zodat er geen gritpoeder meer op zit. Er blijft dan een mooi stuk bruin papier over. Natuurlijk kun je het ook op rol kopen maar ik vind het juist zo leuk om te recyclen.

De acrylverf rol ik op de gel press waarna ik het papier erop leg en de verf van de plate op het papier overbreng door erover te wrijven. Door dit te herhalen met andere kleuren verf en deze kleuren op het papier te laten overlappen krijg je een kleurrijk effect.

 

Het papier gebruik ik vervolgens als pakpapier, om doosjes te beplakken of om boekjes mee te maken. Mijn laatste creatie is een boekje.

 

Hiervoor sneed ik het vel in gelijke stukken en zocht ik het zo bij elkaar dat het een kleurig maar toch rustig geheel werd.

 

 

Met een rechthoekig sjabloon, witte verf en een stencilkwast maakte ik er  witte schrijfvlakken op.

 

 

Deze schrijfvlakken omlijnde ik (rommelig voor een speels effect) met een zwarte marker.

 

Vervolgens heb ik 5 stapeltjes gebonden met de pamphlet stitch en er daarna met hetzelfde papier een zachte kaft om gemaakt.

 

 

De achterkant en de voorkant.

 

 

en hieronder de binnenkant. Klaar om in geschreven te worden...

 

 

 

Tja, en daar zit ik dan te kijken naar "the blank page". Ik ben niet zo'n schrijver.

 

 

Laat ik nou een tijdje geleden het MENTALE GEZONDHEID SPEL hebben gekocht. De (leuke) vragen in dit spel gaan mij vast helpen om het hele boekje vol te schrijven.

Kliederen binnen mijn comfortzone

Na het rommelig geklieder buiten mijn comfortzone ontdekte ik dat kliederen wel leuk is maar dan met een net resultaat. Misschien kun je het dan geen kliederen meer noemen maar het het heeft mij wel het resultaat gebracht wat ik graag wilde hebben. Namelijk een hoop versierd papier waarmee ik verder kan knutselen.

Toen ik mij op het Mixed Media terrein waagde werd mijn leven een tikkie ingewikkeld. Waar ik voorheen met veel plezier haakte, breide, tekende, knipte, plakte, schilderde en kleide bleef ik met MM steken in een onbehaaglijk gevoel over het resultaat. Nu ik mij toesta er mijn eigen draai aan te geven hoop ik dat ik dat door kan trekken naar alle cursussen die ik inmiddels op mijn computer heb staan. Wat en bevrijding zou dat zijn. Want, zo werkt het in mijn brein, dan kan ik eindelijk ook al mijn andere hobby's weer oppakken.

Van het versierde papier maakte ik deze keer een Snippet roll. In gewoon Nederlands zou je het een snipperrol kunnen noemen. Oftewel papiersnippers op een strook papier gelijmd. In mijn vorige bericht plakte ik snippers op een groot vel papier maar voor een snipperrol plak ik het op een smalle strook (3 cm) papier. 

Vervolgens haal ik die strook nog 3 of 4 keer door de naaimachine heen en weer. Dat kan recht, rommelig, met gewone steek, zigzag steek of elke andere siersteek. Het geeft een leuk effect en zorgt er voor dat het gelijmde papier niet zomaar loslaat. (Ik heb mij laten vertellen dat plakstiften niet altijd permanent plakken)

Het resultaat is een rol vrolijk papier. Waar je stukjes af kan knippen om weer iets anders mee te versieren. Zelf vind ik het gewoon heel gezellig hangen aan de muur. 

Een haat liefde verhouding

met Mixed Media Art. 

Hoewel ik er mooie kunstwerken van zie op internet en het er in video's soms eenvoudig uitziet alsof er "maar wat gekliederd wordt" vind ik het nog een hele kunst om het er mooi uit te laten zien. Inmiddels denk ik dat ik weet hoe dat komt. Ik houd niet van mijn eigen geklieder. 

Toch heb ik van mijn geklieder een mastersheet gemaakt. Een groot vel beplakt met  in stukjes gescheurde kliedervellen. Zo'n mastersheet kun je dan weer in stukken snijden en gebruiken voor het maken van kaarten, schilderijtjes, ATC's (art trading cards) etc. Oké, deze lenen zich daar niet voor.

Met die Mastersheets heb ik vervolgens puzzeldozen beplakt. Dat zijn mooie stevige dozen. Bij een betaalbare kringloopwinkel koop je een oude puzzel met een Oostenrijks berglandschap voor 50 cent of een euro.

Het is duidelijk nog beginners resultaat. Qua compositie zit het niet goed in elkaar. Maar het gaat hier even niet om het resultaat maar om het doen. Uit mijn comfortzone stappen. Al doende leert men en wie weet valt het ooit nog eens bínnen mijn comfortzone. Mijn grootste wens.

Deze dozen zijn nu de opberglek voor mijn nieuwe kliedervellen die er een stuk netter uitzien. Een beetje comfort buiten mijn comfortzone is toch wel prettig.